خرمآباد مرکز استان است. طبق آمار سال۱۳۸۵، خرمآباد بیستمین شهر بزرگ کشور است. لرستان سرزمینی کوهستانی است و غیر از چند دشت محدود، سراسر آن راکوههای زاگرس پوشاندهاست. اشترانکوه با ۴۱۵۰ متر ارتفاع بلندترین نقطه استان واقع در شهرستان ازنا و پست ترین نقطه آن در جنوبی ترین ناحیه استان واقع شده و حدود ۵۰۰ متر از سطح دریا ارتفاع دارد. بر اساس یافتههای باستان شناسی این منطقه یکی ازنخستین سکونتگاههای قدیمی بشر است و مفرغ لرستان از شهرت باستانشناسی زیادی برخوردار است. لرستان تنها استان ایران است که به دلیل اهمیت فوقالعاده تاریخی یکی از ۴ بخش اصلی موزه ملی ایران را به خود اختصاص دادهاست. این ۴ بخش اصلی عبارتند از پیش از تاریخ، تاریخی و لرستان، دوران اسلامی، مهر و سکه. استان لرستان سومین استان پر آب کشور است و ۱۲ درصد آبهای کشور را در اختیار دارد. این استان علیرغم غیرمرزی بودن خسارتهای بسیاری در جریان جنگ ایران و عراق متحمل شدهاست.
لرها مردمانی هستند که از نظر قومی جزئی از مردم کرد بهشمار نمیآیند. واژهٔ کرد در دوران تاریخی پس از حمله اعراب به ایران به معنای رمهگردانان و کوچنشینان ایرانیتبار فلاتایران به کار رفتهاست و معنای قومی خاص نمیدادهاست. در برخی از منابع، لرها و دیلیمان و بلوچان و اقوام دیگر را جز کرد شمردهاند زیرا واژه «کرد» به معنی یک نوع شیوه زندگی و نه معنی زبانی بودهاست. اما از لحاظ قومیت لرها گروهی جدا از کردها حساب میشوند. نام لر در متون تاریخی پس از حمله اعراب به ایران، اولین بار در قرن ۴ هجری قمری به شکل واژههای اللّریه، لاریه، بلاد اللور و لوریه در متون بازمانده از آن دوران بروز میکند.
در لغت نامه دهخدا آمدهاست:
لر طایفهای از ایرانیان چادرنشین است. لر و یا لور نام عشیرتی است بزرگ از عشایر کرد. گروهی از اکراد در کوههای میان اصفهان و خوزستان و این نواحی بدیشان شناخته آید و بلاد لر خوانند و هم لرستان و لور گویند.
استان لرستان یکی از استانهای کوهستانی در غرب ایران است. بیشتر مناطق این استان را کوههای زاگرس پوشاندهاست. آب و هوای این استان متنوع است و تنوع آب و هوا در آن از شمال شرق به جنوب غرب کاملا مشهود است. لرستان از شمال با استانهای همدان و مرکزی، از شرق با استان اصفهان، از جنوب با خوزستان و از غرب با استانهای کرمانشاه و ایلامهمسایهاست. همچنین این استان از طریق باریکهای در سمت جنوب شرقی دارای مرز بسیار کوتاهی با استان چهارمحال و بختیاری است. لرستان ۳۶۳٫۰۱ کیلومتر از تهران فاصله دارد.
استان لرستان به دلیل قرارگیری در رشته کوههای زاگرس و وجود منابع فراوان آب دارای موقعیت بسیار خوبی از لحاظ گردشگاهها و دیدنیهای طبیعی است. این استان به دلیل آن که یک استان چهار فصل و دارای آب وهوای متنوعی است و سه ناحیه مشخص آب و هوایی دارد میتوان هر گونه دیدنی طبیعی را در این استان مشاهده نمود. کوهستانهای مرتفع، آبشارهای متعدد، دریاچههای طبیعی، جنگلهای وسیع بلوط و چند دشت وسیع در لرستان نشان میدهد که این استان ظرفیتهای بسیاری برای جذب گردشگر دارد. از مهمترین گردشگاهها و دیدنیهای طبیعی لرستان میتوان به این مکانها اشاره کرد:
منطقه گردشگری گلدشت، بروجرد
- دریاچه گهر
- اشترانکوه
- لالههای واژگون دالانی الیگودرز
- پارک جنگلی شورآب
- منطقه گلدشت
- دریاچه کیو
- مجموعه تالابهای پلدختر
- آبشارها
آبشارها
لرستان به دلیل قرار گرفتن در مناطق کوهستانی و همچنین به دلیل برخوردار بودن از منابع آب بسیار و چشمههای فراوان در موقعیت بسیار خوبی برای به وجود آمدن آبشارهای طبیعی است. در لرستان بالغ بر ۵۰ آبشار وجود دارد که هر ساله در فصلهای مختلف علاقه مندان بسیاری را به خود جذب میکنند.
آبشارهای شهرستان الیگودرز
- آبشار آب سفید
- آبشار چکان
- آبشار برنجه
- آبشار تیندر
- آبشار لوچ
- آبشار خورشید
- آبشارهای دورک
- آبشار وارگ
- آبشار چونگ شنه
- آبشار تاف
- آبشار دره ماهی
- آبشار مبارکآباد
آبشارهای شهرستان پلدختر
- آبشار افرینه
- آبشار آبتاف پلدختر
- آبشار دره گرگ
آبشارهای شهرستان خرمآباد
- آبشار بیشه
- آبشار تله زنگ
- آبشار نوژیان
- آبشار سرکانه
- آبشار وارک
- آبشار مخمل کوه
آبشارهای شهرستان دلفان
آبشارهای شهرستان دورود
جمعیت استان را طایفهها و تیرههایی از قوم ایرانی لر و لک تشکیل میدهند. مردم لرستان به گویش لری خرمآبادی،لری بختیاری، لری ثلاثی، لری بالاگریوهای و زبان لکی ٫ فارسیتکلم میکنند. محدوده سرزمینهای لرنشین محدود به استان لرستان نیست و دراستانهای چهارمحال و بختیاری، فارس، اصفهان، کهگیلویه و بویراحمد، بوشهر، خوزستان، همدان،مرکزی و ایلام نیز طایفههای گوناگون لر پراکندهاند.
گویشهای لُری نزدیکترین گویشهای ایرانی به زبان فارسی هستند. زبان لری همانند زبان فارسی نوادهای از زبان پارسی میانهاست و واژههای آن همانندی بسیاری با فارسی دارد.. ریشه زبانهای ایرانی لری-بختیار مانند زبان فارسی به پارسی میانه(پهلوی ساسانی) و از طریق پارسی میانه به پارسی باستان(زبان هخامنشیان) برمیگردد. ویژگیهای زبان لری نشان میدهد که چیرگی زبانهای ایرانی در منطقه کنونی لرستان در تاریخ باستان از سوی ناحیه پارس صورت گرفته و نه از سوی ناحیه ماد. زبانشناسانی دیگر لری را یک پیوستار زبانی از گویشهای ایرانی جنوب غربی بین گونههای فارسی و کردی دانستهاند، که میان مردم لُر در غرب وجنوب غرب ایران رایج است و خود از سه گویش جدا تشکیل میشود که عبارتند از گویش لرستانی، بختیاری و لری جنوبی (کهگیلویه وممسنی و بویراحمدی) و در دو سوی پیوستار با انواعی از زبانهای کردی وفارسی شانه به شانهاست.به عبارت دقیق تر این خانواده یک گروه جدا اما مرتبط از چند زیر گروه پیوسته از ایلات و طوایف است، شناخته شدهترین این گروهها عبارتند از فیلی یا لر کوچک و بختیاری،بویراحمد، کهگیلویه و ممسنی (چهار گروه اخیر لر بزرگ را تشکیل میدهند). فیلی بیشتر به پیشکوه و پشتکوه تقسیم میشود، چند گروه کوچکتر دیگر هم هستند.
استان لرستان به سبب داشتن کوهستانهای پهناور و مراتع بسیار، از گذشتههای دور زیستگاه مردمی بوده که دامپروری و کشاورزی پیشه اصلی آنان بودهاست. به همین سبب ساختار طایفهای در این استان از اهمیت بسیاری برخوردار بودهاست. ایلات و طوایف لرستان گستردگی زیادی دارند اما در مجموع به دو گروه کوچ رو و ساکن تقسیم میشوند. طایفههایی از لر بختیاری در شرق لرستان، در مناطق الیگودرز و ازنا ساکن هستند و یا هر ساله به این منطقه کوچ میکنند. مراتع فراوان و بارندگی مناسب، امکان پرورش دام و کشاورزی را در این منطقه فراهم نمودهاست. از همین رو پیشه سنتی مردم لرستان دامپروری و کشاورزی بودهاست. ساکنان مناطق شهری، پیشهور، بازرگان و یا صنعتگر بودهاند. امروزه درصد قابل توجهی از ساکنان شهرها را کارمندان ادارات دولتی، آموزشی و نظامی تشکیل میدهند. دامپروری از جمله فعالیتهای مهم مردم این استان به شمار میرود. از لحاظ صنعتی نیز استان لرستان در حال توسعه میباشد که میتوان به صنایع ساختمانی، سیمان، فلزی، سرامیک، غذایی، پوشاک، صنایع دستی و شیمیائی اشاره کرد. معادن این استان شامل سنگ تراورتن، مرمریت، فلدسپات، تالک، سنگ آهک، سرب و روی میباشد.