توسعه گردشگری ایرانگردی و جهانگردی

نزدیک‌ترین بندر در ساحل اصلى کشور به جزیره‌ى قشم، بندرعباس است که فاصله آن تا محل سربندر قشم 8/10 مایل دریایى (20 کیلومتر) است. نزدیک‌ترین فاصله این جزیره به ساحل اصلى کشور، در دماغه‌ى شمالى جزیره، در محل بندر لافت (در جزیره‌ى قشم) تا آبادى پل، مرکز دهستان خمیر (در ساحل اصلى کشور) که فاصله آن در حدود یک مایل دریایى (1800 متر) بوده و در آینده محل احداث پل خلیج فارس خواهد بود. جزیره‌ى قشم در شمال داراى دماغه‌هاى قشم، لافت و باسعیدو و در جنوب دماغه دیرستان است.

منطقه آزاد قشم

مساحت جزیره 1491 کیلومترمربع، حدود 5/2 برابر دومین جزیره بزرگ خلیج فارس یعنى بحرین است.

  300 کیلومتر از جزیره قشم به منطقه آزاد اختصاص داده شده است 
منطقه مناسب برای ذخیره سازی کالا، ترانزیت و حمل و نقل مجدد به آسیای میانه و قفقاز با راه آهن و راه شوسه 
منطقه مناسب برای تمامی صنایع و در هر رشته صنعتی 
به علت داشتن کرانه های عمیق مناسب برای تآسیسات سوختگیری و ارائه خدمات به کشتی های اقیانوس پیما 
دارای امکانات بالقوه برای صنایع بیوتکنولوژیک 
در حال حاضر دارای یک مرکز پژوهش در زمینه تمامی انواع جلبک ها و محصولات دیگر دریایی برای تولید مواد اولیه غذایی، دارویی و آرایشی و صنایع وابسته 
به علت نزدیکی به منابع نفت و گاز این منطقه برای فعالیت در تمامی رشته های صنعتی نفت و گاز و پتروشیمی و خدمات وابسته مناسب است 
جنگلهای منحصر به فرد حرا و پرندگان مهاجر، اکوسیستم زیبایی را برای ایجاد مکانهای توریستی و جلب توریست ها فراهم کرده است

وجه تسمیه قشم

قشم نام امروزى جزیره و نام شهر بندرى جزیره‌اى است در آب‌هاى خلیج فارس. این جزیره در منابع اسلامى، تا حدود سده دهم هجرى، به نام‌هاى دیگرى مانند کاوان یا بنى‌کاوان و لافت شهرت داشته است. مسعودى در مروج‌الذهب، (نوشته‌اى از اوایل سده‌ى چهارم هجرى)، در شرح جزایر خلیج فارس مى‌نویسد: «از آن جمله جزیره لافت است که آن را جزیره بنى‌کاوان گویند».

مؤلف کتاب حدودالعام نیز از این جزیره به نام «لافت» نام مى‌برد و مى‌نویسد: «اندرو شهرى خرم است مراو را لافت خوانند» و «این جزیره برابر پارس است».

دمشقى در نخبه‌الدهر، (از سده هشتم هجرى)، این جزیره را «لافت» و «بنى‌کاوان» مى‌خواند و آن را از جزایر آباد آن زمان دانسته است.

از دوره صفوى (907-1148 ه‍. ق) به این سو، از این جزیره با نام «قِشْم»، یا به گویش سواحل‌نشینان «کِشم»، در منابع جغرافیایى و تاریخى یاد کرده‌اند. در میان عرب‌هاى منطقه، این جزیره به نام «جزیره‌الطویله» و در میان فارس‌ها به نام «جزیره‌ى دراز» معروف بوده است.

برخى کیش را که اکنون نام جزیره دیگرى در خلیج فارس است و آن را قیس مى‌نامیدند، نام جزیره قشم دانسته‌اند و گفته‌اند چون شکل این جزیره شبیه تَرْکَش (یا تیردان) است آن را کیش که به این معناست، خوانده‌اند.

در برهان قاطع، کیش نام شهرى در جزیره‌اى مشهور به هرمز آمده و در وجه تسمیه آن چنین نوشته شده است: «چون بر بلندى‌هاى اطراف هرموز برمى‌آیند مانند کیش که ترکش باشد به نظر مى‌آید». مؤلف برهان قاطع، ظاهراً جریزه هرمز را با قشم یکى گرفته است.

مؤلف آنندراج نام این جزیره را کیش و آن را همان جزیره‌ى دراز خوانده است و مى‌نویسد چون از دور به آن نظر کنند به ترکیب کیش ـ یعنى جاى تیر ـ نماید.

اعتمادالسلطنه نیز در مرآه‌البلدان مى‌نویسد: «جزیره‌ى قشم یا کیش که آن را باسعیدو (نام خور و بندرى در بن غربى جزیره) هم مى‌گویند. چون شبیه به ترکش، یعنى جعبه‌ى تیر است. آن را به فارسى کیش گفته‌اند.»

قشم در لغت‌نامه دهخدا به معانى زیر آمده است: «سرشت که مردم بر آن آفریده، طبیعت، آبراهه‌ى تنگ در رودبار یا در زمین یا آبراهه‌ى مطلق، تن و پیکر، جسم، گوشت پخته، سرخ‌شده، پیه، بن و نژاد، اصل، حال و هیأت.»

در میان معانى فوق «طبیعت» به خاطر زیبایى‌هاى طبیعى، خدادادى و بهشت‌گونه جزیره قشم و نیز «آبراهه» به سبب وجود مسیل و آبراهه‌هاى بسیار که بر اثر ریزش باران‌هاى سیل‌آسا و کوتاه مدت و یا در نتیجه دخالت انسان‌ها در جزیره به وجود آمده است، بیشتر مناسب جزیره قشم امروزى است.

معرفی منطقه آزاد قشم
جزیره قشم، واقع در تنگه هرمز، از وضعیت خاص بین خلیج فارس و اقیانوس هند بهره می برد. مرز آبراهی تمامی کشورهای حاشیه ( ایران، عراق، کویت، عربستان سعودی، بحرین، قطر، امارات متحده عربی و عمان) تقریبا از سواحل جنوبی آن عبور می کند و تمام ترافیک هوائی شرق و غرب از فراز آسمان قشم می گذرد. جزیره با تمام خصوصیاتش، دریچه ای است به خلیج فارس. بنابراین قشم بر بلندای کانالی ایستاده است که حجم وسیعی از نفت و گاز جهان همیشه و برای 100 سال آینده، از آنجا منتقل می شود. همین موقعیت خاص است که قشم را از سایر جزیره های خلیج فارس متمایز می نماید.

جمعیت و ترکیب جنسی آن
از نتایج فاز اول طرح جامع آمارگیری چنین برمی آید که جزیره قشم در پایان سال 1380 اندکی بیش از 81 هزار نفر (81096 نفر) جمعیت داشته است. از این جمعیت 42308 نفر مرد و 38788 نفر زن بوده اند. نسبت جنسی جمعیت برابر 109 مرد به ازائ 100 
زن می باشد.

ترکیب سنی جمعیت

جوانی جمعیت از عمده ترین و بارزترین ویژگی های جمعیتی جزیره قشم است. بر اساس آمار حدود یک چهارم جمعیت (81/24) زیر سن 10 سال هستند و سن بیش از نیمی از جمعیت(53 درصد) به 20 سال نیز نمی رسد. در عوض سهم افراد 50 ساله و بیشتر در کل جمعیت بسیار پائین است و به 9 درصد هم نمی رسد(75/8). اندکی بیش از یکدهم جمعیت نیز(67/11 درصد) در سنین بالاتر از 45 سال هستند. میانگین جمعیت در جزیره قشم به کمتر از 23 سال می رسد.

دین و تابعیت

اکثریت قریب به اتفاق(99/99 درصد) ساکنین جزیره قشم مسلمانند به طوریکه در کل جزیره فقط 11 نفر غیر مسلمان سکونت دارند که مسیحی و زرتشتی هستند.

سواد و تحصیلات
از 81096 نفر جمعیت جزیره قشم، 69340 نفر در سنین 6 سالگی و بیشتر هستند. از افراد اخیر تعداد 55413 نفر باسواد و 13927 نفر بی سوادند. بر این اساس میزان باسوادی در جمعیت بالای 6 ساله و بیشتر به حدود 80 درصد می رسد.

تاریخچه شکل گیری منطقه آزاد قشم 
قرار گرفتن جزیره قشم در تنگه استراتژیک هرمز، سبب ساز تاریخ پر نشیب و فرازى براى آن از دوره عیلامیان تا عصر حاضر بوده است که بى‌تردید آزاد سازى جزیره از استیلاى بیگانگان توسط امامقلى خان (سردار ظفرمند عصر صفویه) از نقطه هاى درخشان تاریخ جزیره است و آنگاه انتخاب قشم به عنوان منطقه آزاد صنعتى تجارى در سال 1369 توسط دولت جمهورى اسلامى ایران که به درستى مى‌باید آن را عصر نوزایش جزیره محسوب داشت.

نقشه منطقه و راه ها منطقه آزاد قشم   

راه آهن
با توجه به گسترش سریع تجارت در آسیا ومبادلات بین آسیا و اروپا شکل گیری پتانسیل رشد اقتصادی کشورهای آسیای مرکزی و سایر کشورهای همجوار با ایران و منطقه خلیج فارس، امکان فعالیتهای ترانزیتی از بندر بزرگ کاوه به سرزمین اصلی و در مسیر ترانزیت کالا اتصال شبکه حمل و نقل عظیم دریایی به کشورهای همجوار و آسیای میانه را میسر خواهد نمود و ساخت اتوبان و ریل راه آهن موجب اتصال بیش از 15 کشور از طریق مرز زمینی و هوایی تواما خواهد شد.
در مرحله اول، اجرای 130 کیلومتر جاده اتوبان و ریل راه آهن که بندر کاوه در منطقه شمالی قشم را به شبکه سراسری جاده ای و ریل راه آهن داخل کشور متصل خواهد نمود. پیش بینی شده که صنایع سنگین به عرضه کالاهای حمل شده توسط راه آهن وابسته بوده و فرض براینست که بیشتر کالاهای سنگین خشک از طریق راه آهن و بقیه با کشتی حمل می شود.
در مرحله نهایی، چهار محوطه راه آهن مورد نیاز خواهد بود که در محوطه نزدیک به منطقه صنعتی شمال روستای ” پی پشت“ در شمال جزیره قشم واقع خواهد شد و در محوطه دیگر باید در نزدیکی منطقه صنعتی جنوب در ضلع جنوبی جزیره قرار داشته باشد. طرح راه آهن شامل یک مسیر تک خطی بین بندرعباس و منطقه صنعتی قشم است که دارای تقاطع هایی با ظرفیت کافی است. ولی زمین هایی که برای کشیدن خط آهن درنظر گرفته می شود بایستی ظرفیت دوخطی شدن راه آهن را داشته باشد و در آنها فضای کافی برای ایجاد تقاطع های دایره ای در مورد لزوم درنظرگرفته شده باشد. اصل کلی این است که خطوط آهن از یک طرف وارد قطعه زمین های صنعتی می شوند و جاده از طرف دیگر. به تأثیر راه آهن به عنوان یک مانع نیز باید توجه کافی مبذول شود.
اتوبان دارای 2 باند رفت و برگشت بوده که در راستای توسعه فعالیتهای تجاری صنعتی جزیره است. ترانزیت کالا از بندر بزرگ کاوه به کشورهای همجوار و آسیای میانه در جهت پیوستن به کریدور شمال- جنوب برای کشتی های بالای 70 هزار تن، کل پروژه را توجیه پذیر می کند.

بزرگراه
محققان پیشنهاد ساخت یک بزرگراه به موازات ریل راه آهن داده اند تا امتدادی باشد بر کریدور شمالی جنوبی، این بزرگراه از شهر قشم به سمت غرب آغاز شده و حدود 14 کیلومتری از آن ساخته شده است. یک جاده کمربندی به دور جزیره نقش مهمی در پیشرفت جزیره ایفا خواهد کرد.

اطلاعات کلی پروژه
با توجه به گسترش سریع تجارت در آسیا و مبادلات بین آسیا و اروپا شکل گیری پتانسیل رشد اقتصادی کشورهای آسیای مرکزی و سایر کشورهای همجوار با ایران و منطقه خلیج فارس، امکان فعالیتهای ترانزیتی از بندر بزرگ کاوه به سرزمین اصلی و در مسیر ترانزیت کالا اتصال به شبکه حمل و نقل عظیم دریایی به کشورهای همجوار و آسیای میانه را میسر خواهد نمود، این موضوع ، ساخت ” پل خلیج فارس“ را از لحاظ اقتصادی توجیه پذیر و از لحاظ استراتژیکی حیاتی می سازد. ساخت پل مذکور موجب اتصال بیش از 15 کشور از طریق مرز زمینی و هوایی تواما خواهد شد. 

موقعیت جغرافیایی خلیج فارس
این پل در تنگه خوران، که کمترین فاصله بین جزیره قشم و سرزمین اصلی است، بین بندر لافت و پهل ( بندر لافت در جزیره) و ( بندر پهل در سرزمین اصلی) قرار گرفته است.

مشخصات فنی
پل خلیج فارس دارای چهار باند اتومبیل رو ( دو خط رفت و دو خط برگشت) و یک خط قطار است.
عرض پل، در حدود 22 متر و طول آن در حدود 2660 متر
عمق آب، در این بخش از صفر تا 35 متر 
نوع آب باخورندگی بسیار بالا و دارای یون آزاد کلر
دهانه پل، از 105 الی 120 متر
پایه ها ، کیسون و یا شمع بتونی درجا

تور ویژه قشم تا آخر آذرماه