توسعه گردشگری ایرانگردی و جهانگردی

شاخص ترین تصاویر تهران

شاید تعجب کنید اگر بشنوید برای بیشتر خارجی ها کوه های برف گرفته شمال تهران آشناترین تصویر از این شهر است. قرار گرفتن تهران در کوه پایه رشته کوه های البرز، سیمای این شهر را به شدت متفاوت می کند. همچنین پیست اسکی دیزین یکی از مهم‌ترین جاذبه های گردشگری تهران به حساب می آید. کاخ گلستان و بازار بزرگ تهران از مشهورترین جاذبه های داخل شهر تهران برای خارجی ها هستند.

قرار گرفتن کاخ گلستان در فهرست میراث جهانی یونسکو در این شهرت جهانی بی تأثیر نبوده است. خیابان بلند ولیعصرتهران با چنارهای معروفش امروزه یکی از تصاویر مشهور تهرانی است.

اما برای قدیمی ها، تهران یعنی خیابان لاله زار. این خیابان که زمانی مترقی ترین خیابان تهران به حساب می آمد به خاطر سینماها، تئاترها، کافه ها، رستوران ها و مهم تر از همه گراند هتلش شهرت داشت. ۱۷ سالن سینما و هفت سالن تئاتر در لاله زار واقع شده بودند. این خیابان به شانزه لیزه تهران معروف بود. فروشگاه پیرایش اولین فروشگاه بزرگ تهران به سبک اروپایی و اجناس غربی بود.

شاید امروز لاله زار نماد تهران نباشد، اما اهمیت لاله زار در نماد شناسی تهران از آن جهت است که در تمام فیلم ها وسریال های امروزی لاله زار نمادی است از تهران قدیم.

تئاتر شهر و دانشگاه تهران

ساختمان تئاتر شهر که با الهام از برج طغرل طراحی شده است را نیز باید یکی از زیباترین ساختمان های شهر تهران دانست. بافت کمینه گرای آجر و کاشی بر روی سطح بیرونی، یکی از عالی ترین نمونه های نمای مدرن با نگاه سنتی در تمام ایران است.

سردر دانشگاه تهران نیز نمادی است برای دانش اندوزی و تحصیلات عالی. این سر در به دلیل قرار گرفتن روی اسکناس ۵۰۰ ریالی در بین تهرانی ها به سر در پنجاه تومانی شهرت دارد. طراحی این بنا تلفیقی است از تصویر کتابی گشوده شده و پرنده ای در حال پرواز. کورش فرزامی، طراح این بنا در هنگام طراحی ۲۹ سال سن داشت و هنوز دانشجوی دانشگاه تهران بود. طرح پیشنهادی او در جریان مسابقه برای طراحی سر در دانشگاه تهران برگزیده شد. این طرح با حمایت استادان دانشگاه رو به رو شد. از جمله مدافعین این طرح هوشنگ سیحون، استاد دانشگاه تهران و نیز طراح آرامگاه فردوسی، آرامگاه ابن سینا، آرامگاه خیام نیشابوری و آرامگاه کمال الملک بود.

مجسمه فردوسی

مجسمه فردوسی در میدان فردوسی نیز یکی از مشهورترین تصاویر تهران است. این مجسمه ساخته دست استاد ابوالحسن صدیقی یکی از شاگردان کمال الملک است. آمبروزی مجسمه ساز ایتالیایی استاد صدیقی را میکل آنژ شرق نامیده است.

از مشهورترین آثار صدیقی می توان به پرتره ابن سینا اشاره کرد که امروزه به عنوان چهره رسمی ابوعلی سینا شناخته می شود. پیکره فردوسی، در میدان فردوسی شهر رم، که در ایتالیا با عنوان هومر فارسی شناخته می شود و تطبیق آن با مجسمه فردوسی در شهر تهران، از دلایل شهرت این اثر در اروپا بوده است.

برج میلاد

بدون تردید برج میلاد آشناترین المان این روزهای شهر تهران است. در تصاویر و کاریکاتور هایی که به شهر تهران اشاره دارد، برج میلاد به عنصری غیرقابل حذف تبدیل شده است. این برج که ششمین برج بلند مخابراتی در جهان است حالا نماد اصلی شهر تهران به حساب می آید.

همچنین برج میلاد در کنار تخت جمشید، کوه دماوند، میدان نقش جهان و مسجد نصیر الملک از جمله آشناترین تصاویر ایران برای خارجی ها است. از جمله دلایل تبدیل شدن این برج به نمادی برای شهر تهران، می شود به نمایان بودن آن از بیشتر مناطق شهر اشاره کرد.

پیشنهاد ساخت این برج در سال ۱۳۷۰ ارائه شد و دو سال طول کشید تا محل قرارگیری آن را تعیین کنند. تا سال ۱۳۷۶ طراحی ها و نیز بررسی های مهندسی انجام شد و در سال ۱۳۸۷ برج رسماً افتتاح گردید. در سال ۱۳۸۰ به مناسبت یک صدمین سالگرد میلاد امام خمینی این برج، برج میلاد نام‌گذاری شد. بیشترین بازدید از این برج بین ساعت ۸ تا ۱۰ شب انجام می گیرد و بازدیدکنندگان در این ساعت از منظره نورانی شهر تهران لذت می برند.

برج آزادی

حتماً به یاد می آورید که پیش از ساخته شدن برج میلاد، برج آزادی واقع در میدان آزادی نماد شهر تهران بود. این برج در سال ۱۳۴۹ ساخته شده است و معمار برج در آن زمان تنها ۲۴ سال سن داشت. طراحی برج ترکیبی است از معماری هخامنشی، ساسانی و معماری اسلامی. همچنین در طراحی باغچه های اطراف میدان از طرح های گنبد مسجد شیخ لطف الله اصفهان الهام گرفته شده است.

جالب است بدانید که برای طراحی این برج مسابقه ای برگزار شد و برج کنونی یکی از چندین پیشنهاد جدی برای ساخت نمادی برای شهر تهران بوده است. شاید شما هم به سرازیری خیابان اصلی هنگام نزدیک شدن به میدان آزادی توجه کرده باشید. این طراحی برای آن انجام شده است که در هنگام نزدیک شدن به برج بعد از عبور از سرازیری دوباره به سمت بالا حرکت کنید و بنا باشکوه تر به نظر برسد. هنوز بسیاری از مردم تهران برج آزادی را نماد اصلی شهرشان می دانند.

سردر باغ ملی

تا پیش از کامل شدن و افتتاح برج آزادی تهران، سردر باغ ملی نمادی بود برای این شهر. جعفرخان کاشانی، معمار این سردر است که قرار بود ورودی نخستین پارک تهران باشد که به باغ ملی معروف شده بود. تا پیش از باغ ملی، هیچ کدام از باغ های ایرانی کاربری عمومی نداشتند و تنها در اختیار اعیان و اشراف بودند. باغ همگانی که در واقع تقلیدی بود از پارک های اروپایی بر روی محل اعدام میرزا رضای کرمانی و شیخ فضل الله نوری احداث شده بود. این باغ خیلی زود از بین رفت اما سردر آن باقی ماند و نمادی شد برای شهر تهران.

در ظاهر این بنا تکلف و زیاده گویی به وضوح دیده می شود و در هر قسمتش نقشی از یک داستان به چشم می خورد که چندان با مینیمالیسم کلی در عین تکثر در جزئیات تکرار شونده معماری اسلامی همخوانی ندارد. همچنین ساختار کلی بنا بیشتر اروپایی است تا ایرانی اما به نظر می آید تقلید اروپایی نیز به طور کامل محقق نشده است. همچنین کاشی کاری ها و نقوش اسلامی بنا با رنگ های تندشان تناسبی با کلیت غربی سر در ندارند. این دوران معماری در واقع تلاشی بود برای عبور از سبک معماری ایرانی و نزدیک شدن به ترقی فرنگی که با عادت معماران سنتی جور در نمی آمد. قطعات فلزی به کار رفته در سر در باغ ملی شاید امروزه چندان زیبا به نظر نرسند، اما همین فلزات در زمان ساخت بنا نمادی بودند از ترقی و پیشرفت به سبک غربی. این سر در در ضلع شمالی خیابان امام خمینی واقع شده و تداعی کننده طهران قدیم است.

شمس العماره

پیش از ساخته شدن سردر باغ ملی، شمس العماره نماد شهر تهران بود و هنوز هم در فهرست نمادهای اصلی شهر جا دارد. این بنا یکی از مشهورترین ساختمان های تهران به شمار می رود که نام آن در اشعار فولک تهرانی به چشم می خورد. برخلاف سردر باغ ملی، شمس العماره را باید یکی از زیباترین ساختمان های ایران دانست. کار ساخت این ساختمان در سال ۱۲۴۶ به پایان رسید. در آن زمان شمس العماره بلندترین ساختمان در تمام تهران بود. صرف نظر از بست های فلزی جایگزین ملات در تخت جمشید، این بنا نخستین بنای ایران است که در ساخت آن از فلز به عنوان ستون و حفاظ استفاده شد. معیر الممالک طراح ساختمان بود و استاد محمد علی کاشی معمار آن. در طراحی این بنا نیز نگاهی به معماری غربی وجود داشته است اما این سبک غربی به خوبی با معماری صفوی ترکیب شده است. ناصرالدین شاه از بلندای شمس العماره، که برج میلاد عهد قاجار به حساب می آمد، به تماشای شهر تهران می نشست. همچنین اولین ساعت شهری تهران بر روی شمس العماره نصب شد. این ساعت را ملکه ویکتوریا به دربار هدیه داده بود. در دهه ۱۲۹۰ شاه از بلندی صدای ناقوس ساعت گلایه می کند و دستور می دهد صدای زنگ ساعت را کم کنند. این دستکاری باعث خراب شدن ساعت می شود و تا صد سال ساعت همان طور خراب باقی می ماند. کیفیت گچ بری ها، آینه کاری ها، کاشی کاری ها و نقاشی های شمس العماره از دلایل شهرت این بنا هستند. شمس العماره همچنین زیباترین پنجره های سنتی تهران را در بر دارد.