جمهوری لیتوانی (به لیتوانیایی: Lietuvos Respublika) کشوری است در شمال شرقی اروپا که از شمال به لتونی، از مشرق و جنوب شرقی به بلاروس، از جنوب به لهستان، از جنوب غربی به روسیه (منطقه برون‌بومی کالینینگراد) و از مغرب به دریای بالتیکمحدود می‌شود. جمهوری لیتوانی بزرگترین و جنوبی‌ترین کشور در میان سه جمهوری حوزه بالتیک در اروپاست.
جمعیت لیتوانی ۳٫۲ میلیون نفر و پایتخت و بزرگترین شهر آن ویلنیوس است. واحد پول این کشور لیتاس و زبان رسمی آنلیتوانیایی نام دارد. این زبان از شاخه بالتیک زبان‌های هندواروپایی است. بیشتر مردم لیتوانی مسیحی هستند و ۷۹ درصد به کلیسای کاتولیک رومی تعلق دارند.
گروهی از مردمان هندواروپایی از دیرباز در ساحل جنوب شرقی دریای بالتیک و سرزمین لیتوانی کنونی ساکن شدند. لیتوانی در دهه ۱۲۳۰ توسط مینداوگاس متحد شد و او در ۶ ژوئیه ۱۲۵۳ به عنوان پادشاه نخستین کشور لیتوانیایی که دوک‌نشین اعظم لیتوانی نام داشت تاج‌گذاری کرد.
در طول قرن ۱۴، این دوک‌نشین با دربر گرفتن بلاروس امروزی، اوکراین، و بخش‌هایی از لهستان و روسیه، تبدیل به بزرگترین کشور در اروپا شد. لیتوانی و کشور لهستان بعدها یک اتحاد دوگانه تشکیل دادند که دویست سال دوام آورد اما پس از آن امپراتوری روسیه بیشتر مناطق لیتوانی را ضمیمه خود کرد.
لیتوانی پس از جنگ جهانی اول مستقل شد اما بعداً نخست توسط شوروی و سپس توسط آلمان اشغال شد. با نزدیک شدن جنگ جهانی دوم به پایان خود آلمانی‌ها عقب‌نشینی کرده و اتحاد شوروی مجدداً لیتوانی را اشغال کرد.
در ۱۱ مارس سال ۱۹۹۰، یک سال پیش از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، لیتوانی نخستین جمهوری شوروی بود که اعلام استقلال کرد. پیش از بحران مالی جهانی که از ۲۰۰۷ تا ۲۰۱۰ به‌درازا کشید، لیتوانی یکی از سریع‌ترین رشدهای اقتصادی در اتحادیه اروپا را دارا بود. امروزه در فهرست شاخص توسعه انسانی سازمان ملل متحد، کشور لیتوانی در رده «توسعه بسیار بالای انسانی» قرار لیتوانی از اعضای سازمان ناتو، شورای اروپا و اتحادیه اروپا است.
کشور لیتوانی در ۲۱ دسامبر ۲۰۰۷ به عضویت کامل پیمان شنگن درآمد و در سال ۲۰۰۹، ویلنیوس به فراخور هزاره نام‌گذاری‌اش، به عنوان پایتخت فرهنگی اروپا در آن سال شناخته شد.
مرکز جغرافیایی اروپا نزدیک ویلنیوس است.
- اروپا
- ۱۹۴۵
