اکثر ساکنان استان اردبیل را آذربایجانیها تشکیل میدهند که به زبان ترکی آذربایجانی سخن میگویند. البته در پارهای از نواحی شهرستان خلخال (در جنوب استان) زبانهای تاتی وتالشی نیز در بین مردم تکلم میشود. استان اردبیل یکی از استانهای شمال غربی ایران محسوب میشود. این استان از شمال به جمهوری آذربایجان، از سمت غرب بهاستان آذربایجان شرقی، از سمت شرق به استان گیلان کوههای تالش و از سمت جنوب به استان زنجان محدود شدهاست. استان اردبیل، طبق آخرین تقسیمات کشوری، از ۱۰ شهرستان، ۲۹ بخش، ۲۶ شهر و ۶۶ دهستان، تشکیل یافتهاست.
چشمههای آب معدنی
یکی از مهمترین جاذبههای گردشگری استان اردبیل، چشمههای آبگرم این استان واقع در شهر سرعین در ۳۰ کیلومتری شهر اردبیل است. در این شهر، ۸ چشمه آبگرم معدنی وجود دارد. علاوه بر این چشمه های آب معدنی شابیل و قوتورسویی نیز در لاهرود قرار دارد، به غیر از این دو شهر 12 چشمه آب معدنی دیگر در شهرهای دیگر استان از جمله کیوی، نیر ومشگینشهر وجود دارد.
سبلان
کوهستان سبلان در جنوب شرقی مشکین شهر و در فاصله ۲۵ کیلومتری آن واقع شدهاست. این کوهستان دارای پوشش گیاهی متنوعی است و بیش از ۳۰۰۰ گونه گیاهی در آن شناسایی شدهاست. این کوه، یکی از آتشفشانهایخاموش کشور محسوب میشود و ارتفاع بلندترین قله این کوه که سلطان ساوالان نام دارد، ۴۸۴۸ متر از سطح دریا میباشد.
آرامگاه شیخ صفیالدین اردبیلی
بقعه شیخ صفیالدین اردبیلی یکی از ده اثر باستانی مهم کشور بهشمار میرود. این بنا در سال ۷۶۵ هجری بنا شدهاست و در طول زمان مورد احترام پادشاهان صفوی بودهاست. بنای کنونی این بقعه شامل مجموعهای از گورهای شاهان و شاهزادگان صفوی و چند ساختمان دیگر (ازجمله آرامگاه شاه اسماعیل صفوی، مسجد جنت سرا، چینیخانه، حرمخانه و...) میشود. این اثر سال ۱۳۸۹ در فهرست آثار جهانی یونسکو به ثبت رسید.
شورابیل
دریاچه شورابیل درحریم شهری اردبیل قراردارد و شهرکهای کوثر. مهر. راه وترابری. دادگستری. ولیعصر و دانشگاههای محقق اردبیلی. پیام نور. علوم پزشکی و نمایشگاه بینالمللی اردبیل درحاشیه این دریاچه قرارگرفتهاند. دریاچه شورابیل که مساحت آن ۱۲۰ هکتاروبرای مصارف کشاورزی قابل استفاده بوده و در حال حاضر نوعی ماهی در آن پرورش داده میشود.
کوه و رشتهکوه سبلان، شناخته شدهترین منطقه کوهستانی استان اردبیل محسوب میشوند. سایر ارتفاعات واقع در این استان عبارتاند از:
- آق داغ
- عجم
- ارتفاعات تالش
- صلوات داغ
- خروسلو
رودخانهها
قسمتی از مسیر عبور رودخانه مرزی ارس و رودخانه قزلاوزن از استان اردبیل عبور میکند. سایر رودخانههای این استان عبارتاند از:
- خلخال چای
- قرهسو قره سو یکی از طولانی ترین رودخانه های دایمی استان اردبیل است که امروزه بر اثر کمبود بارندگی وسد سازی های معیشتی بدون برنامه در حال تبدی شدن به یک رود فصلی است.قره سو از طبیعت بکری برخوردار بوده ودارای یکی از منحصر به فردترین گونه های جانوری میباشد،که از این میان گونه های آبزی رودخانه از تنوع کم نظیری برخوردار است؛ماهیانی مانند قزل آلا ، کپور رودخانه ای ، شیربیت نوعی ماهی مخصوص این روخانه ،زرد پر وماهی سفید رودخانه که نسل این دونوع گونه آخری امروزه بر اثر کم آبی وستفاده بیش از اندازه آفت کش های زراعی در حال نابودی است.در ضمن لازم به یاد آوری است که سرچشمه این رود از کوههای تالش در اطراف شهرستان نمین بوده وبعد از گذراندن مسیر پر پیچ وخم از دل کوهها ودره ها به رودخانه ی ارس می پیوندد.
- درهرود
- خیاوچای
- نمینچای
دریاچهها
دریاچههایی که در استان اردبیل واقع شدهاند عبارتاند از:
- دریاچه شورابیل
دریاچه شورابیل درحریم شهری اردبیل قراردارد و شهرکهای کوثر. مهر. راه وترابری. دادگستری. ولیعصر و دانشگاههای محقق اردبیلی.پیام نور. علوم پزشکی و نمایشگاه بینالمللی اردبیل درحاشیه این دریاچه قرارگرفتهاند.
- دریاچه نئور
- دریاچه شورگل
- دریاچه نوشهر
- دریاچه آلوچه
- دریاچه کمیآباد
- دریاچه ملااحمد
- مرداب قرهسو
جنگلها
جنگلهای اطراف جاده اسالم به خلخال و مجموعه جنگلهای 'فندقلو پیکره سنگی بابا داوود عنبران از جمله جنگلهای واقع در استان اردبیل هستند. روستای کولانکوه، یکی بهترین مکانهای گردشگری استان اردبیل میباشد. مانند باغ بزرگ آلوچه، سیب، گیلدیح و ... می باشد.
استان اردبیل در حال حاضر دارای ۸ شهرک صنعتی است. این استان همچنین دارای کارخانجات بزرگ نساجی، سیمان، ذوب آهن و کشت و صنعت میباشد.
صنایع دستی
لیم، جاجیم، شال، مسند، سفال، صنایع چوب مانند معرق، منبت و خراطی، مصنوعات چرمی و قالی بافی (قالیچه قوبای خلخال بسیار معروف است) قلاب بافی، مفرش، خورجین،ورنی (ورنی و زیرانداز حاوی رنگها و طرحهایی برگرفته از طبیعت زیبای آذربایجان، بیشتر توسط عشایر شاهسون دشت مغان بافته میشود).
غذاهای محلی
آبگوشت، آش شیر، آش دوغ، پیچاق قیمه، کوفته، لَوَنگی، خشیل، هرا، قویماق، ترشی قرمه، ساج ایچی سبزی قرمه، آب پیاز، آش اوماج، آَش یارما، بزباش، خورش قاتق، تاسکباب، چیغیرتما، حلوا زرد، تر حلوا، حلوای زنجبیل، قیساوا و قیقاناق،
سوغات
قالی، مسند، سرشیر، کره، حلوای سیاه، آبنبات، شیرینیهای محلی، فتیر و تخمه آفتابگردان، عسل خالص سبلان، عصاره شهدآمیز گلهای رنگارنگ و عطرآگین طبیعت سرسبز خلخالمشهورترین سوغات منطقه میباشد. حلوای سیاه استان به صورت معجونی از جوانه گندم و کره طبیعی نشاط بخش و مقوی است.
- گردشگری ایران
- ۲۸۶۵
