هر چیزی را بخوانید
چه عاشق کتاب‌های کمیک کلاسیک باشید یا نشریه‌ی نیویورک تایمز، ذهن‌شناسان دریافته‌اند خواندن به‌راستی عملکرد چند ناحیه‌ی مغز را بهبود می‌بخشد. رشد مسیرهای عصبی ما با خواندن و دریافت‌کردن اطلاعات جدید افزایش می‌یابد. خواندن، قسمت‌هایی از مغز را ارتجاعی می‌کند که با حل مسئله، مشاهده‌ی الگوها و تفسیر آن‌چه دیگران درباره‌ی احساسات‌شان به ما می‌گویند، سر و کار دارند. علاوه بر این، خواندن حافظه‌ی ما را تقویت می‌کند، آموخته‌های پیشین‌مان را (به‌وسیله‌ی افزایش ارتباط‌های عصبی مغز) گسترش می‌دهد و بخش‌هایی از مغز که ما را قادر به تصور کردن می‌سازند، فعال می‌سازد. برخی پژوهشگران همچنین تندخوانی را روشی برای افزایش همایه‌ها (یا سیناپس‌ها؛ ارتباط‌های الکتریکی بین ناحیه‌های مختلف ذهن) می‌دانند، چون مغز در هنگام تندخوانی باید اطلاعات حسی را به‌سرعت پردازش‌کند. تندخوانی بی‌شک برای بسیار از دانشجویان و دانش‌آموزان مهارتی سودمند است.
ساز نواختن بیاموزید
پژوهشگران حوزه‌ی علم عصب‌شناسی سال‌ّها روی مزایای آموزش موسیقی بر عملکردهای ذهن کودکان – یعنی حافظه، حل مسئله، پردازش ترتیبی و درک الگو – تحقیق می‌کردند. نواختن ساز (البته صدای انسان هم یک نوع ساز موسیقی محسوب می‌شود) میزان ماده‌ی خاکستری مغز را افزایش می‌دهد و بین دو نیمکره‌ی آن، ارتباط‌های عصبی برقرار می‌کند. به همین دلیل، دانشمندان بر این باور هستند آموزش موسیقی در سنین کودکی باعث می‌شود دانش‌آموزان هم ریاضیات خطی (الگوریتم‌ها و حل معادلات) را بهتر انجام‌دهند و هم حل مسائل ریاضی را (مدل‌سازی، بهینه‌سازی و پژوهش). نواختن ساز باعث می‌شود دو نیمکره‌ی مغز با یکدیگر بسیار بهتر کار کنند. درحال‌حاضر، پژوهشگران می‌گویند نواختن ساز می‌تواند روی بزرگسالان نیز همان تاثیرات عصب‌شناختی روی کودکان را داشته‌باشد.
به‌طورمرتب نرمش‌کنید
نرمش‌کردن پروتئینی به نام BDNF در خون ما آزاد می‌سازد. با جریان‌یافتن خون در بدن، این پروتئین – که باعث افزایش حافظه و تمرکز می‌شود – به مغز می‌رسد و سلول‌ها آن را جذب می‌کنند. در یکی از جالب‌توجه‌ترین آزمایش‌های مربوطه، از گروه آزمایشی و کنترل یک آزمون حافظه‌ی تصویری گرفته‌شد. گروه آزمایشی پیش از انجام‌دادن آزمون نرمش انجام‌دادند، در حالی‌که گروه کنترل چنین کاری نکردند. نتایج گروه آزمایشی به‌طور محسوسی بهتر از نتایج گروه دیگر بود. اعضای این گروه می‌توانستند روی تصاویر تمرکز کنند و پس از یک فاصله‌ی زمانی آنها را به‌خاطر بیاورند.
زبانی جدید یاد بگیرید
وقتی صدایی را می‌شنویم، معنایی برای آن در نظر می‌گیریم و سپس به آن پاسخ می‌دهیم، در حقیقت ۴ ناحیه از مغز ما به‌طور کامل درگیر می‌شوند. دوزبانه‌ها در مغزشان ماده‌ی خاکستری بیشتری در بخش‌های مربوط به زبان دارند. چون بخش‌های مرتبط با منطق، برنامه‌ریزی و حافظه در مغز آنها بیشتر گسترش یافته‌است، آنها می‌توانند به‌طور همزمان روی دو وظیفه یا بیشتر تمرکز کنند. دانشمندان این موضوع را نخستین بار روی کودکان بررسی‌کردند. آنها در این بررسی به سراغ کودکانی رفتند که در خانه به زبانی غیر انگلیسی صحبت می‌کردند، اما در مدرسه‌ای انگلیسی‌زبان تحصیل می‌کردند. این کودکان مجبور بودند صداهای دو زبان گوناگون را بشنوند و “مشخص‌کنند” صدای مذکور مربوط به کدام زبان است. در حاضر حاضر پژوهشگران دریافته‌اند یادگیری زبان در هر سن و سالی می‌تواند تاثیرات مشابهی روی مغز داشته‌باشد و باعث باهوش‌تر شدن آن شود.
همچنین بخوانید : 5 زبان آسان برای یادگیری
به سراغ یادگیری تجمیعی بروید
اصطلاح “یادگیری تجمیعی” به فرآیندی اطلاق می‌شود که به‌وسیله‌ی آن لایه‌های اطلاعاتی جدید به آموخته‌های پیشین خود اضافه می‌کنیم. برای نمونه ریاضیات نوعی یادگیری تجمیعی طلقی می‌شود. کودکان در ابتدا عملکردهای ساده، و سپس چگونگی استفاده از آن عملکردها را برای حل مسائل را می‌آموزند. پس از آن، آنها جبر و استفاده‌کردن از توابع ساده را برای حل معادلات یاد می‌گیرند. هر لایه‌ی اطلاعاتی روی لایه‌های اطلاعاتی که پیش‌تر آموخته‌بودیم قرار می‌گیرد. با گذشت سن، و به‌ویژه کاهش توانایی کارکردن‌مان، ما از انجام‌دادن فعالیت‌های مربوط یه یادگیری تجمیعی دست می‌کشیم. با این حال، پژوهش‌ّها نشان میدهند ادامه‌دادن این فعالیت‌ها حافظه، نظم‌دهی ترتیبی، حل مسئله (استفاده‌ی مفید از لوب راست قدامی) و مهارت‌ّهای زبانی ما را تقویت می‌کند. شاید بد نباشد همه‌ی ما در بزرگسالی هم سر کلاس نگارش یا ریاضی بنشینیم.
مغزتان را با جدول و بازی تمرین‌دهید
ما باید به مغزمان به‌منزله‌ی یک رایانه و در عین حال یک ماهیچه نگاه‌کنیم. هر چه اطلاعات بیشتری در مغزمان قرار دهیم، کارهای بیشتری می‌تواند انجام‌دهد، و البته هر چه آن را بیشتر تمرین‌دهیم، بهتر می‌تواند این کارها را انجام‌دهد. “انعطاف‌پذیری عصبی مغز” اصطلاحی است برای اشاره به ارتباط‌های عصبی تازه‌ای که همواره با دریافت اطلاعات تازه و به‌دنبال آن، فکر کردن و به‌خاطرسپاری چیزها در ذهن‌مان ایجاد می‌شوند. جدول حروف متقاطع، فعالیت‌ّهای فکری استتنتاجی و بازی‌های راهبردمحور نظیر شطرنج یا حتی برخی بازی‌ّهای ویدیویی ذهن‌مان را واردار می‌کنند اطلاعات جدید دریافت‌کند و ارتباط‌های عصبی جدید ایجاد کند.
ذهن‌پویی‌کنید یا یوگا انجام‌دهید
ذهن‌پویی دیگر صرفا “کاری که راهبه‌های هندو و بودایی انجام میدهند” نیست. پژوهش‌ها نشان میدهند ذهن‌پویی اثرات چشمگیری به‌دنبال خود دارد. نخست این‌که باعث می‌شود در شرایطی که مشغول ذهن‌پویی نیستیم، کنترل بهتری روی ذهن‌مان داشته‌باشیم. این کنترل باعث تمرکز، دقت توجه و تقویت حافظه می‌شود. در حقیقت دانشجویان و دانش‌آموزانی که ذهن‌پویی انجام می‌دهن، عملکرد بهتری در آزمون‌ها دارند، و بزرگسالانی که این کار را انجام میدهند، حافظه‌ی بهتری دارند. ذهن‌پویی ماده‌ی خاکستری را در ناحیه‌هایی که یادگیری و حافظه را کنترل می‌کنند، افزایش می‌دهد. آدم‌هایی که ذهن‌پویی انجام میدهند نیز نسبت به سایرین، ماده‌ی خاکستری بیشتری در مغزشان دارند. به‌علاوه، ذهن‌پویی باعث بهبود رفتار و کاهش غیبت‌های دانش‌آموزانی که در مدرسه مشکلات رفتاری دارند می‌شود، چون استرس و اضطراب آنها را کاهش می‌دهد. همه‌ی این سرگرمی‌ها را به‌سادگی می‌توان در زندگی روزمره گنجاند. با توجه به چیزهایی که علم درحال‌حاضر ما را از آنها مطلع ساخته‌است، این سرگرمی‌ها مغرمان را به‌طرز فوق‌العاده‌ای سالم نگه‌می‌دارند.
منبع: آلامتو
