مجسمه های ماهی قرمز به جای مانده از دوره هخامنشیان نشان از حضور دیرینه ماهی قرمز دارد، آنطور که می‌گویند گونه‌هایی از این ماهی ها حتی از ایران به چین فرستاده می‌شدند. البته سکه روی دیگری هم دارد. مثلا اینکه برخی دیگر با این استدلال که در تابلوهای نقاشان قاجار اثری از ماهی قرمز نیست، حضور ماهی قرمز بر سر سفره هفت سین را امری تازه می‌دانند. در این میان آنهایی که برای ماهی قرمز تاریخچه ای طولانی قائلند می‌گویند: در گاه شماری شمسی، برجی است به نام برج حوت یا برج ماهی که سال‌ها در ایران رواج داشته و ماهی قرمز نیز نشانه‌ای است از برج حوت که در آثار به جای مانده از دوره ساسانیان دیده می‌شود. ایرانیان نیز در آن زمان ماهی قرمز را بر سر سفره هفت سین می‌گذاشتند تا سال از برج حوت به برح حمل تغییر کند. دلیل دیگر انتخاب ماهی قرمز نیز تحمل بیشتر این ماهی در مقابل شرایط نامساعد محیط، نگهداری آسان تر و رنگ جذاب آن در مقایسه با سایر ماهی‌ها بوده است.
به عقیده بسیاری جدا از قشنگ بودن ماهی قرمز و حال و هوای نوروزی‌ای که با خود می‌آورد، فلسفه حضور آن در سفره هفت سین به رنگ سرخش برمی‌گردد. رنگ سرخ ماهی به معنی مهر، پیروزی، شادی ، سرزندگی و برکت است. همانطور که در دیگر سنت‌های نوروزی نیز این رنگ سرخ را بسیار می‌توان دید. برای مثال روبان سرخ دور سبزه، لباس قرمز حاجی فیروز، سیب سرخ سر سفره هفت سین و سرخی آتش چهارشنبه سوری که به همان شادی و سرزندگی برمی‌گردد. این نماد را در کشورهایی مثل تاجیکستان با وصل کردن پارچه قرمز بر سر در خانه‌ها یا جشن گل سرخ در بلخ افغانستان همزمان با نوروز نیز می‌شود دید. نشانه شادی و پیروزی و سرزندگی ماهی قرمز از آنجایی که مردم برخی از شهرستان ها از خرید آن در زمان تقارن نوروز با محرم خودداری می‌کنند و ماهی سیاه را جایگزین می‌کنند، شدت می‌گیرد.
درست است که حضور ماهی قرمز دو سه سالی است که با حواشی بسیاری مواجه شده و دوستداران حیوانات با خرید و حضور آن بر سر سفره هفت سین مخالفند ولی اهمیت ماهی قرمز برای بسیاری سفت و سخت‌تر از آن است که به همین آسانی حذف شود. این عده معتقدند حذف سنت‌هایی چون خرید ماهی قرمز در نوروز به همین آسانی نیست، ریشه‌های عمیقی در فرهنگ دارد و به جای آن باید راه های نگهداری درست و اصولی ماهی قرمز را به مردم یاد داد.
- گردشگری ایران
- دانستنیها
- ۳۹۰۹
