از میان تمام عوامل محیطی موجود که ممکن است بر طولانی شدن عمرمان تأثیر داشته باشند، تعداد کمی هستند که بهاندازه و گستردگی عامل رژیم غذایی مورد مطالعه و بحث قرار گرفتهاند. بهطور مثال، محدودیت در جذب کالری یکی از موضوعهایی است که هم اکنون نیز در حال بررسی و تحقیق است. تاکنون، مطالعات نشان دادهاند که حداقل در موجودات کوچکتر، کاستن میزان کالری دریافتی روزانه میتواند به افزایش طول عمر منجر شود. اما این امر به آن معنا نیست که هر چیزی که در مورد موشها صدق کند، الزاماً و ضرورتاً در مورد انسانها نیز صدق خواهد کرد. همچنین علاوه براین موضوع که چقدر غذا میخوریم، محتوای چیزهایی که ما میخوریم نیز یکی از موضوعات داغ بحث و مطالعه دانشمندان است.
برای مثال مصرف گوشت همواره زیر میکروسکوپ پژوهشگران عمر و تغذیه بوده است، بهطوریکه یافتههای یک مطالعه که به مدت ۵ سال بر روی ۱۰۰ هزار آمریکایی انجام گرفت حاکی از آن بود که افراد دارای رژیم غذایی بدون گوشت احتمال مرگ کمتری نسبت به گوشتخواران داشتند و این تأثیر در مردها بیشتر نمایان بود. حتی برخی مطالعات فراتحلیلی (مطالعاتی که دادههای حاصل از سایر پژوهشها را تجزیه و تحلیل میکنند) نیز نشاند دادهاند که رژیمهای غذایی که گوشت کمتری در آن مصرف میگردد با طول عمر بیشتر ارتباط دارند و اینکه هرچقدر افراد به میزان کمتری گوشت مصرف کنند فواید بیشتری عایدشان میشود.
اما همه مطالعات انجام گرفته بر روی تغذیه موافق و همسان نیستند. برخی از پژوهشهای انجام شده در این حوزه تفاوت خیلی اندک یا حتی در برخی موارد هیچ تفاوتی بین طول عمر گوشتخواران و گیاهخواران مشاهده نکردهاند. آنچه که قطعی و واضح است شواهدی است که نشان میدهد رژیم غذایی بدون گوشت میتواند خطر مشکلات سلامتی همچون دیابت نوع ۲، فشار خون بالا و حتی سرطان را کاهش دهد. پس آیا ما میتوانیم با اطمینان کامل بگوییم که پرهیز از مصرف گوشت طول عمر ما را افزایش خواهد داد؟ سادهترین پاسخ این است که هنوز نه.
اولین نکته واضحی که باید به آن توجه کرد این است که انسان در مقایسه با خیلی از موجودات زنده، عمر طولانیتری دارد و این امر اجرای هر پژوهشی را که بخواهد نقش احتمالی عاملی را در طول عمر مشخص کند، مشکل مینماید. طبیعتاً ما در یافتن دانشمندی که بخواهد ۹۰ سال منتظر بماند تا یک پژوهش کامل شود، مشکل خواهیم داشت. بهجای آن، دانشمندان به بررسی مطالعات گذشته که در آن شرکت کنندگان در یک بازه زمانی کوتاهتر تحت آزمایش و بررسی بودهاند میپردازند. از این دادهها ادعاهایی درباره تأثیر فعالیت خاص از جمله پرهیز از خوردن غذاهای گوشتی بر طول عمر انسانها صورت گرفته است.
اما با این حال مشکلاتی نیز در این رویکرد وجود دارد. مشکل اول این است که یافتن ارتباط بین دو چیز مانند خوردن گوشت و مرگ زودرس الزاماً به این معنا نیست که یک چیز (خوردن گوشت در طول زندگی) علت چیز دیگر (مرگ) بوده است. به عبارت دقیقتر، همبستگی یافته شده در پژوهشها نمیتواند علیت را بیان کند. شاید احتمالاً اینطور به نظر برسد که گیاهخواری و طول عمر باهم مرتبطاند اما سایر متغیرها نیز میتوانند تأثیراتی داشته باشند. احتمالاً علت طول عمر گیاهخواران در مقایسه با گروه گوشتخواران این باشد که آنها بیشتر ورزش میکنند و کمتر دخانیات و الکل مصرف میکنند. همچنین این مطالعات نقطه ضعف دیگری نیز دارند چرا که در پژوهشها بر صداقت و گزارش خود افراد در مورد نوع غذای مصرفیشان تکیه میکنند و این روش نیز نمیتواند تضمین کننده نتیجه کاملاً دقیق باشد. برخی پژوهشها نشان دادهاند که افراد تمایل دارند میزان کالری و غذاهای پر کالری خود را کمتر از آنچه که مصرف میکنند گزارش کنند و در مقابل غذای سالمی را که مصرف میکنند بیشتر از میزانی مصرفشان، گزارش کنند.
پس آیا برای داشتن عمر طولانی و بدن سالم ما باید از رژیم غذایی دارای گوشت به مدت زیاد پرهیز کنیم؟ قطعاً، کلیدیترین راهکار برای عمر طولانی و زندگی سالم کنترل عوامل محیطی از جمله آنچه که میخوریم، میباشد. از شواهد در دسترس اینگونه به نظرمیآید که ممکن است داشتن رژیم غذایی بدون گوشت به داشتن بدن سالم و عمر طولانی کمک کند، و اینکه پرهیز از گوشت در رژیم غذاییمان نیز بهطور قطع میتواند شانس به دور ماندن از برخی بیماریها را که با افزایش سن گریبان گیر انسانها میشود، کاهش دهد. اما آنچه که مسلمتر از هر چیز دیگر است این نکته است که رژیم غذایی بدون گوشت در کنار پرهیز از سایر عوامل خطرساز واضح مانند مصرف دخانیات، میتواند در داشتن عمر طولانی و سلامت بدن بیشتر مؤثر باشد.
منبع: نارون